1553

Przeczytaj także...
Lista prawosławnych metropolitów moskiewskich, patriarchów moskiewskich i całej Rusi w pierwszym okresie istnienia patriarchatu, ordynariuszy eparchii moskiewskiej w okresie synodalnym oraz patriarchów moskiewskich i całej Rusi po 1917.Mapuche, Araukanie (z hiszp. araucanos, mapuches; wersja spolszczona: Mapucze) – plemię indiańskie Ameryki Południowej, zamieszkujące południowo-centralne obszary Chile i południowo-zachodnią Argentynę. Sami Araukanie mówią o sobie Mapucze, co w dosłownym tłumaczeniu znaczy Ludzie Ziemi. Plemiona te żyły w czasach prekolumbijskich na południe od Inków na terenach dzisiejszego Chile.
Jałmużnik (fr. aumônier) − francuska godność, którą piastował jeden z duchownych na dworze książęcym. Za czasów króla Franciszka I Wielki Jałmużnik (Grand-Aumônier de France) stał na czele kleru francuskiego. W armii francuskiej Aumonier jest tytułem kapelanów (wojskowych, szkolnych, harcerskich itp.) różnych wyznań. W Wlk. Brytanii istnieje dziedziczny urząd Wielkiego Jałmużnika (biskup, lord High-Almoner), sprawującego nadzór nad fundacjami dobroczynnymi.

Rok 1553 / MDLIII

stulecia: XV wiek ~ XVI wiek ~ XVII wiek
lata: 1543 « 1548 « 1549 « 1550 « 1551 « 1552 « 1553 » 1554 » 1555 » 1556 » 1557 » 1558 » 1563

Spis treści

1 Wydarzenia w Polsce

2 Wydarzenia na świecie

3 Urodzili się

4 Zmarli

Wydarzenia w Polsce[]

29 lipca – król Zygmunt II August ożenił się z Katarzyną Habsburżanką.

30 lipca – na Wawelu została koronowana Katarzyna Habsburżanka, trzecia żona króla Zygmunta II Augusta.

Wydano dzieło Leges seu Statuta Regni Poloniae autorstwa Jakuba Przyłuskiego.

Zabłudów otrzymał prawa miejskie.

Wydarzenia na świecie[]

2 stycznia – zainaugurował działalność Uniwersytet Świętego Marka w Limie.

4 czerwca – Marcantonio Trivisano został dożą Wenecji.

19 lipca – po śmierci sprzyjającego reformacji Edwarda VI i obaleniu „dziewięciodniowej królowej” Jane Grey, tron Anglii objęła starsza siostra zmarłego monarchy - pozostająca przy katolicyzmie Maria I Tudor, przez protestantów zwana „Krwawą”.

27 października – w Genewie został spalony na stosie przez protestanckich kalwinistów hiszpański teolog, astronom, prawnik, lekarz i humanista Miguel Servet.

25 grudnia – Indianie z plemienia Araukanów rozgromili Hiszpanów w bitwie pod Tupacel (Chile). Wzięty do niewoli pierwszy królewski gubernator Chile Pedro de Valdivia został zamordowany.

Powstanie uniwersytetu w mieście Meksyk.

W Rzymie dokonano publicznego spalenia Talmudu.

Urodzili się[]

4 lutego – syn Takamoto Mōri i wnuk oraz spadkobierca wielkiego XVI-wiecznego dowódcy Motonariego Mōri (zm. 1625)

1 marca – Małgorzata pomorska, księżniczka wołogoska, księżna sasko-lauenburska, córka Filipa I z dynastii Gryfitów (zm. 1581)

23 kwietnia – Giorgio Centurione, doża Genui (zm. 1629)

29 kwietnia – Albrecht Fryderyk Hohenzollern, książę pruski (zm. 1618)

30 kwietnia – Ludwika Lotaryńska, królowa Francji, małżonka Henryka III, księżna Mercœur (zm. 1601)

14 maja – Małgorzata de Valois, królowa Francji i Nawarry, pierwsza żona Henryka IV (zm. 1615)

15 czerwca – Ernest Habsburg, arcyksiążę Austrii (zm. 1595)

26 września – Nicolò Contarini, doża wenecki (zm. 1631)

13 grudnia – Henryk IV Burbon, król Francji i Nawarry (zm. 1610)

Stefan Batory (1553-1601), szlachcic węgierski (zm. 1601)

Jakub Bosgrave, angielski jezuita, matematyk, profesor Akademii Wileńskiej (zm. 1623)

Maria de Clèves, pierwsza żona księcia Condé, Henryka I (zm. 1574)

Johannes Eccard, niemiecki kompozytor i muzyk (zm. 1611)

Filaret, patriarcha moskiewski (zm. 1633)

Antonio Maria Galli, włoski duchowny (zm. 1620)

Reinhold Heidenstein, prawnik, historyk, kronikarz, dyplomata, sekretarz kancelarii królów polskich (zm. 1620)

Julian od Świętego Augustyna, asceta i jałmużnik, franciszkanin, błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego (zm. 1606)

Francisco Gómez de Sandoval y Rojas, faworyt króla Hiszpanii Filipa III i pierwszy (ważny), wicekról Portugalii (zm. 1625)

Juan Pantoja de la Cruz, hiszpański malarz okresu renesansu, głównie portrecista (zm. 1608)

Mikołaj Wolski (1553-1630), polski marszałek wielki koronny, marszałek nadworny koronny, dyplomata (zm. 1630)

Mikołaj Zebrzydowski, marszałek wielki koronny, starosta krakowski, wojewoda lubelski, wojewoda krakowski (zm. 1620)

Zmarli[]

6 lipca – Edward VI, król Anglii (ur. 1537)

8 sierpnia – Girolamo Fracastoro, włoski lekarz, nauczyciel i poeta (ur. 1478)

27 października – Miguel Servet, hiszpański teolog, stracony przez kalwinistów w Genewie (ur. 1511)

16 października – Lucas Cranach Starszy, malarz niemiecki (ur. 1472)

31 października – Piotr Kmita Sobieński, marszałek wielki koronny (ur. 1477)

Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie kto był pierwszym władcą Anglii, gdyż kolejni władcy Wessexu, powiększali swoje wpływy i umacniali pozycję wśród państw heptarchii. W histografii jako pierwsi najczęściej wymieniani są:Towarzystwo Jezusowe, SJ (łac. Societas Iesu, SI), jezuici – męski papieski zakon apostolski Kościoła katolickiego, zatwierdzony przez papieża Pawła III 27 września 1540. Towarzystwo Jezusowe zostało założone w głównej mierze do walki z reformacją, by bronić i rozszerzać wiarę oraz naukę Kościoła katolickiego, przede wszystkim przez publiczne nauczanie, ćwiczenia duchowe, edukację i udzielanie sakramentów.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Mikołaj Zebrzydowski herbu Radwan (ur. 1553, zm. 17 czerwca 1620) – marszałek wielki koronny, starosta krakowski od 1585, wojewoda lubelski od 1589, wojewoda krakowski od 1601.

Zakon Braci Mniejszych (łac. Ordo Fratrum Minorum, siglum: OFM, pot. franciszkanie, franciszkanie brązowi) – katolicka wspólnota zakonna z grupy zakonów żebrzących. Założona w 1209 przez św. Franciszka z Asyżu. Jeden z największych zakonów katolickich (ponad 13 tys. braci). Do wspólnoty należą na równych prawach zarówno kapłani, jak i bracia laicy. Kościół zalicza Braci Mniejszych do instytutów kleryckich.

Małgorzata de Valois, La Reine Margot, franc. Marguerite de Valois (ur. 14 maja 1553, zm. 27 marca 1615), królowa Francji i Nawarry.

Mikołaj Wolski z Podhajec herbu Półkozic (ur. 1553 w Podhajcach, zm. 9 marca 1630) – polski marszałek wielki koronny od 1616, marszałek nadworny koronny od 1600, dyplomata, starosta krzepicki i olsztyński, skarbnik rawski.

Jakub Przyłuski inna forma nazwiska: Jacobus Priluscius, pseud.: Jessovius, Jeżowita, Jeżowita bakałarz, (ur. ok. 1512, zm. początek 1554 w Szczucinie nad Wisłą) – polski prawnik, pisarz polityczny, poeta i tłumacz, pisarz grodzki przemyski, pisarz ziemski krakowski.

Talmud (hebr. תלמוד talmud = nauka) – jedna z podstawowych (choć nie jest uznawana za świętą) ksiąg judaizmu. Został napisany językiem judeo-aramejskim. Talmud jest komentarzem do biblijnej Tory, w którym wyjaśniono jak przestrzegać prawa zawartego w Torze w warunkach, jakie zapanowały wśród Żydów wypędzonych z Palestyny w II w. n.e. Można powiedzieć, że Talmud jest czymś w rodzaju katechizmu obowiązującego wyznawców tradycyjnego judaizmu.

Katarzyna Habsburżanka (ur. 15 września 1533 w Wiedniu, zm. 28 lutego 1572 w Linzu) – królowa polska, wielka księżna litewska, córka cesarza Ferdynanda I Habsburga i Anny Jagiellonki, córki Władysława II Jagiellończyka.