• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • 1505

    Przeczytaj także...
    Uniwersytet Wrocławski (UWr) – jeden z osiemnastu państwowych uniwersytetów klasycznych w Polsce z siedzibą we Wrocławiu, kształcący na kierunkach humanistycznych i ścisłych. Powstał pierwotnie w 1702 roku jako Leopoldina, a 24 sierpnia 1945 roku został przekształcony na polską uczelnię akademicką. Uczelnia swoimi tradycjami odwołuje się do niemieckich uczelni wrocławskich oraz Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Jest jedną z najważniejszych i najstarszych uczelni we Wrocławiu, na której studiuje blisko 31,6 tysięcy studentów.Modena (w dialekcie modeńskim Mòdna) – miasto i gmina w północnych Włoszech, w regionie Emilia-Romania, w prowincji Modena. Leży w dolinie Padu; przepływają przez nią dwie rzeki: Secchia i Panaro. 10 kilometrów na południe od miasta zaczynają się pierwsze wzniesienia Apeninów, a konkretnie Apeniny Toskańsko-Emiliańskie (Appennino Tosco-emiliano).
    Ludwik II Jagiellończyk (ur. 1 lipca 1506 w Budzie, zm. 29 sierpnia 1526 pod Mohaczem) – król Czech (jako Ludwik I) i Węgier panujący samodzielnie w latach 1516-1526.

    Rok 1505 / MDV

    stulecia: XV wiek ~ XVI wiek ~ XVII wiek
    lata: 1495 « 1500 « 1501 « 1502 « 1503 « 1504 « 1505 » 1506 » 1507 » 1508 » 1509 » 1510 » 1515

    Wydarzenia w Polsce[ | edytuj kod]

  • 30 marca-31 maja – w Radomiu obradował sejm.
  • 19 maja – Ćmielów otrzymał prawa miejskie.
  • 30 maja – podczas obrad Sejmu w Radomiu uchwalono konstytucję nihil novi, stanowiącą podstawę funkcjonowania dwuizbowego parlamentu Korony; jej wprowadzenie uważa się często za początek demokracji szlacheckiej w Królestwie Polskim.
  • 20 lipca – w Budzie został ufundowany przez króla Władysława Jagiellończyka czterowydziałowy Uniwersytet Wrocławski.
  • 30 sierpnia – zmarła polska królowa Elżbieta Rakuszanka, przez 38 lat żona króla Kazimierza IV Jagiellończyka w szczęśliwym i dobranym małżeństwie; była nazywana „matką królów”, spośród jej potomstwa czterej synowie: Władysław, Jan, Aleksander i Zygmunt zostali królami, Fryderyk – biskupem i kardynałem, a Kazimierz – ogłoszony świętym; córki zaś wydano za mąż na dworach zachodniej Europy, dzięki czemu Jagiellonowie spokrewnili się z wieloma królewskimi rodami.
  • Zygmunt Jagiellończyk (późniejszy król Zygmunt Stary) ufundował renesansowy nagrobek dla swojego brata Jana Olbrachta.
  • Piorun uderzył w wieżę zamku wawelskiego zwaną Lubranką.
  • Powstał Kodeks Baltazara Behema.
  • Wysoka otrzymała prawa miejskie.

    • Wydarzenia na świecie[ | edytuj kod]

  • 11 października – senior Monako Jan II Grimaldi został zasztyletowany podczas kłótni przez swego młodszego brata Lucjana, który zajął jego miejsce.
  • Marcin Luter wstąpił do klasztoru w Erfurcie.
  • Na tron moskiewski wstąpił książę Wasyl III.
  • Hiszpanie sprowadzili na Karaiby pierwszych niewolników z Afryki.
  • Uruchomiono pierwszy międzynarodowy urząd pocztowy (Thurn und Taxis, Belgia-Austria).

    • Urodzili się[ | edytuj kod]

  • 13 stycznia – Joachim II Hektor, elektor Brandenburgii (zm. 1571)
  • 4 lutego – Mikołaj Rej, polski poeta i prozaik okresu Odrodzenia (zm. 1569)
  • 18 września – Maria Habsburżanka, królowa Czech i Węgier, namiestnik Niderlandów Habsburskich, żona Ludwika II Jagiellończyka (zm. 1558)

    • Zmarli[ | edytuj kod]

  • 4 lutego – Joanna de Valois, księżna du Berry, hrabina Orleanu, królowa Francji, żona Ludwika XII (ur. 1464)
  • 4 lub 5 maja – Władysław z Gielniowa, polski bernardyn, poeta-pieśniarz, błogosławiony katolicki (ur. ok. 1440)
  • 27 maja – Ascanio Sforza, włoski kardynał (ur. 1455)
  • 15 czerwca – Herkules I d’Este, książę Ferrary i Modeny (ur. 1431)
  • 18 czerwca – Hosanna z Mantui, włoska tercjarka dominikańska, mistyczka, błogosławiona katolicka (ur. 1449)
  • 30 sierpnia – Elżbieta Rakuszanka, królowa Polski i wielka księżna litewska, żona Kazimierza Jagiellończyka (ur. 1436)
  • 27 października - Iwan III Srogi, wielki książę moskiewski (ur. 1440)
  • data dzienna nieznana:
  • Jacob Obrecht, flamandzki kompozytor i duchowny (ur. ok. 1457)

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 44


    Kazimierz IV Andrzej Jagiellończyk, lit. Kazimieras I Andrius Jogailaitis, biał. Казімір I Ягелончык (ur. 30 listopada 1427 w Krakowie, zm. 7 czerwca 1492 w Grodnie) – wielki książę litewski w latach 1440–1492, król Polski w latach 1447–1492. Jeden z najaktywniejszych polskich władców, za panowania którego Korona, pokonując zakon krzyżacki w wojnie trzynastoletniej, odzyskała – po 158 latach – Pomorze Gdańskie, a dynastia Jagiellonów stała się jednym z czołowych domów panujących w Europie. Zdecydowany przeciwnik magnaterii, przyczynił się do wzmocnienia znaczenia Sejmu i sejmików, co jednak stało się z krzywdą dla mieszczaństwa.Demokracja szlachecka – system ustrojowy panujący w XV i XVI wieku w Królestwie Polskim, a następnie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W założeniu gwarantował masom szlacheckim prawo głosowania i decydowania o sprawach państwa, a także miał być przykładem tolerancji i formalnej równości praw w łonie samego stanu szlacheckiego.




    Warto wiedzieć że... beta

    Nihil novi (łac. nic nowego) – potoczna nazwa konstytucji sejmowej z 1505 roku, poważnie ograniczającej kompetencje prawodawcze monarchy I Rzeczypospolitej. Pełna formuła łacińska brzmiała nihil novi sine communi consensu (nic nowego bez powszechnej zgody, co należy rozumieć jako: nie można ustanawiać nowego prawa, na które nie zgodzi się Sejm reprezentujący powszechny interes szlachty).
    Ludwik XII (ur. 27 czerwca 1462 w Château de Blois, zm. 1 stycznia 1515 w Paryżu) – książę Orleanu, później w latach 1498–1515 król Francji. Był wnukiem księcia Ludwika Orleańskiego (synem Karola Orleańskiego) i prawnukiem Karola V, z dynastii Walezjuszów.
    Mikołaj Rej (historyczna pisownia nazwiska: Rey - na początku XX wieku wprowadzono pisownię "Rej") z Nagłowic herbu Oksza, pseud.: Ambroży Korczbok Rożek; Adrianus Brandenburgensis; Doctor Civitatis Lublinensis; Doktor lubelski Adrian Brandenburczyk; Albertus Branderburgensis; Andrych, twój dobry towarzysz; Jakób Podwysocki Pherrat(?); Joachim Heller, mistrz norymberski; Ks. Jan, kaznodzieja z Waśniewa; Wojciech Kaszota(?); Andrzej Trzecieski(?), (ur. 4 lutego 1505 w Żurawnie pod Haliczem, zm. między 8 września a 5 października 1569 w Rejowcu) – polski poeta i prozaik renesansowy, tłumacz, a także polityk i teolog ewangelicki. Choć nie był humanistą w naukowym rozumieniu tego słowa, zawdzięcza się mu upowszechnienie idei humanitas w polskiej kulturze. Długo uznawano go za "ojca literatury polskiej", przez wielbicieli nazywany także – za sprawą moralitetu Wizerunek – "polskim Dantem". Pomimo znaczącego wkładu, jaki przypisuje się Rejowi w rozważaniach na temat początków literatury narodowej, zdaniem wielu współczesnych badaczy pozostaje on twórcą wciąż niepoznanym. Większość obiegowych opinii na temat Reya w dalszym ciągu pochodzi z błędnego wizerunku "rubasznego, niewykształconego prostaka", jaki przypisała mu tradycja.
    Jan II Grimaldi (ur. 1468, zm. 11 października 1505) – senior Monako od 1494 do swojej śmierci. Pierworodny syn Lamberta Grimaldiego, seniora Monako i Klaudyny Grimaldi.
    <|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>
    Maria Habsburżanka (niem. Maria von Österreich) (ur. 18 września 1505 w Brukseli, zm. 18 października 1558 w Cigales) – królewna kastylijska, księżniczka burgundzka, królowa czeska i węgierska, namiestniczka Niderlandów w latach 1531-1555.
    <|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.825 sek.