105 mm armata wz. 29 Schneider
Finlandia, Republika Finlandii (fiń. Suomi, Suomen Tasavalta; szw. Finland, Republiken Finland) – państwo w Europie Północnej, powstałe po odłączeniu od Rosji w 1917. Członek Unii Europejskiej. Graniczy od zachodu ze Szwecją, od północy z Norwegią i od wschodu z Rosją. Od zachodu ma ponadto dostęp do Morza Bałtyckiego.Starachowice (w latach 1939-1949 Starachowice-Wierzbnik) – miasto w województwie świętokrzyskim, w powiecie starachowickim. Położone na pograniczu Gór Świętokrzyskich i Przedgórza Iłżeckiego. Leży w dolinie rzeki Kamiennej i jest otoczone rozległymi lasami – pozostałością Puszczy Świętokrzyskiej.
Muzeum Artylerii Finlandii (fin. Suomen Tykistömuseo) – fińskie muzeum poświęcone rozwojowi artylerii od XV wieku do dziś, zlokalizowane od 1997 roku w Hämeenlinna, w latach 1977-1997 w Niinisalo w Satakunta. Od 2004 roku nosi nazwę Muzeum Artylerii Finlandii.
Armata 105 mm wz. 29 Schneider (105 mm dalekonośna armata polowa wz. 29) – armata francuska powstała w wyniku modernizacji armaty 105 mm wz. 13 Schneider z zakładów Schneider. Używana m.in. przez armie Polski i Finlandii, produkowana także w Polsce.
Historia[ | edytuj kod]
Na uzbrojeniu armii polskiej armata znalazła się po 1918 roku. W 1930 Polska kupiła od Francji licencję na produkcję tej armaty, jak również pewną liczbę dział wyprodukowanych we Francji. Od 1934 działa były produkowane w Starachowicach, a od 1937 również w Stalowej Woli.
We wrześniu 1939 Polska dysponowała 118 działami wz. 13 i 124 wz. 29 (według innych danych 254 działami obu typów) oraz 203 000 sztuk amunicji do tej armaty. Wraz z haubicami 155 mm stanowiły podstawowy sprzęt dywizjonów artylerii ciężkiej – według etatu każdy dywizjon miał mieć 3 armaty 105 mm i 3 haubice 155 mm.
Część tych armat zdobyli Niemcy podczas kampanii wrześniowej i wprowadzili je do służby pod oznaczeniem 10.5 cm FK 29 (p). W 1940 Finlandia zakupiła od Niemiec 54 egzemplarze tych armat, które dotarły do Finlandii w październiku tego roku i otrzymały oznaczenie 105 K/29. Podczas wojny kontynuacyjnej armaty te stanowiły wyposażenie pięciu dywizjonów artylerii ciężkiej. Łącznie wystrzeliły 144869 szt. amunicji. W czasie wojny kontynuacyjnej Finlandia cierpiała na poważne braki w artylerii dalekonośnej, w związku z czym zakup poważnie wzmocnił fińskie możliwości rażenia oddalonych celów oraz prowadzenia ognia przeciwbateryjnego. Artylerzyści fińscy lubili działa ale problematyczne okazały się zapłonniki.
Z 54 otrzymanych armat 40 dostarczono na pokładzie S/S Inga 2 października 1940, a 14 dotarło na pokładzie S/S Widor 9 października 1940. Latem 1944 roku 4 Korpus Armii Fińskiej stracił 8 dział na terenie przesmyku karelskiego. W Finlandii stosowano amunicję rozdzielnego ładowania elaborowaną trotylem, szneiderytem oraz amatolem. Nie stosowano nabojów scalonych. Po 2 wojnie światowej armaty zostały w Finlandii zmodernizowane poprzez wymianę kół drewnianych na pneumatyczne pochodzenia radzieckiego (prawdopodobnie od haubic 122mm) ponadto pozbyto się przodków, przeniesiono lemiesze na pancerz i dodano odblaski pozycyjne.
Jednostka ognia do armaty wz.29: 40nb – w tym: z granatem stalowym 39 nb tj. 14 skrz.= 742 kg, z pociskiem wskaźnikowym 1 nb tj. 1 skrz.= 53 kg, ład.miotaj. 40szt. tj. 3skrz.= 300 kg, zapalniki 45szt. tj. 2skrz.= 22 kg. Większa liczba zapalników wynikała z tego, że było ich kilka typów: m.in. RYG.wz.18 (37,5%), wz.99/15 z krótką zwłoką (50%), wz.99/15 z długą zwłoką (12,5%). Zagadnienie różnorodności zapalników dotyczyło też innego sprzętu artyleryjskiego WP II RP. W powyższych wyliczeniach nie zastosowano zaokrągleń do pełnych opakowań.
W zbiorach zachowało się przynajmniej osiem armat wz. 29.
Nr. 241 - W zbiorach prywatnych (prod. francuskiej)
Nr. 291 - Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy (prod. francuskiej)
Nr. 293 - W zbiorach prywatnych (prod. francuskiej)
Nr. 304 - W zbiorach prywatnych w Polsce (prod. polskiej)
Nr. 317 - Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie (prod. polskiej)
Nr. 326 - Fińskie Muzeum Artylerii w Hämeenlinna (prod. polskiej)
Nr. ??? - Nieustalona lokacja w Finlandii jako pomnik. (prod. nieustalonej)
Nr. 3?? - Porvoo w Finlandii jako pomnik, zachowane oryginalne drewniane koła (prod. nieustalonej)
Galeria[ | edytuj kod]
Armata 105 mm wz. 29 Schneider wyprodukowana w Starachowicach. Zdjęcia z Fińskiego Muzeum Artylerii i pomnika w Porvoo.