Łysica - Góry Świętokrzyskie
Przeczytaj także...
Jodła (Abies Miller 1756) – rodzaj zimozielonych drzew z rodziny sosnowatych obejmujący blisko 50 gatunków, które występują na półkuli północnej.Góry Świętokrzyskie (342.34) – masyw górski położony w południowo-wschodniej Polsce, w centralnej części Wyżyny Kieleckiej. Najwyższy szczyt to Łysica (612 m n.p.m.) w paśmie Łysogór. Nazwa gór pochodzi od relikwii Krzyża Świętego przechowywanych w klasztorze na Łysej Górze.
Torfowisko (ang. peatland, mire, niem. Moor, Moos, Ried, Filz) – jeden z typów mokradeł, siedlisk na tyle uwodnionych, że występuje tam specyficzna roślinność i zachodzą procesy akumulacji osadów organicznych. Jest to teren stale podmokły, o podłożu trudno przepuszczalnym, pokryty zbiorowiskami roślin bagiennych i bagienno-łąkowych. Torfowiska występują głównie w strefie klimatu umiarkowanego, wilgotnego i chłodnego (północna część Eurazji i Ameryki Północnej, a także obszary górskie). Obszary te są cenne pod względem przyrodniczym, można je także wykorzystać gospodarczo – poprzez wydobywanie torfu. Torfowisko przyrasta średnio o 1 mm w ciągu roku.
Jodła (Abies Miller 1756) – rodzaj zimozielonych drzew z rodziny sosnowatych obejmujący blisko 50 gatunków, które występują na półkuli północnej.Góry Świętokrzyskie (342.34) – masyw górski położony w południowo-wschodniej Polsce, w centralnej części Wyżyny Kieleckiej. Najwyższy szczyt to Łysica (612 m n.p.m.) w paśmie Łysogór. Nazwa gór pochodzi od relikwii Krzyża Świętego przechowywanych w klasztorze na Łysej Górze.
Torfowisko (ang. peatland, mire, niem. Moor, Moos, Ried, Filz) – jeden z typów mokradeł, siedlisk na tyle uwodnionych, że występuje tam specyficzna roślinność i zachodzą procesy akumulacji osadów organicznych. Jest to teren stale podmokły, o podłożu trudno przepuszczalnym, pokryty zbiorowiskami roślin bagiennych i bagienno-łąkowych. Torfowiska występują głównie w strefie klimatu umiarkowanego, wilgotnego i chłodnego (północna część Eurazji i Ameryki Północnej, a także obszary górskie). Obszary te są cenne pod względem przyrodniczym, można je także wykorzystać gospodarczo – poprzez wydobywanie torfu. Torfowisko przyrasta średnio o 1 mm w ciągu roku.
Łysica (pot. Góra Świętej Katarzyny) – najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich o wysokości 611,8 m n.p.m. Znajduje się w zachodniej części Łysogór, na południowy wschód od wsi Święta Katarzyna. Należy do Korony Gór Polski, jest jej najniższym szczytem. Znajduje się w obszarze ochrony ścisłej Świętokrzyskiego Parku Narodowego.
Najwyższe szczyty w Polsce uszeregowane malejąco, pasmami górskimi. Granice pasm zgodnie z regionalizacją fizyczno-geograficzną Polski według Jerzego Kondrackiego.Święta Katarzyna – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Bodzentyn.
Góra ma dwa wierzchołki. Wschodni wierzchołek, nazywany Skałą Agaty lub Zamczyskiem, wznosi się na wysokość 608 m n.p.m. Jest to skalna grań (wychodnia kwarcytów) o długości ok. pół kilometra. Na wyższym wierzchołku zachodnim znajduje się replika pamiątkowego krzyża z 1930 r. oraz nieliczne pozostałości wieży triangulacyjnej. Ze szczytu roztacza się ograniczony widok w kierunku północnym – na Górę Miejską i Psarską.
Korona Gór Polski (Korona Gór Polskich) – 28 szczytów, nieomal odpowiadających spisowi najwyższych szczytów wszystkich pasm górskich Polski. Różnica polega na tym, że za najwyższe uznano te szczyty, na które w chwili ustalania Korony prowadził znakowany szlak turystyczny, w wyniku czego nie uwzględniono najwyższych szczytów Gór Bialskich i Gór Złotych.Bernardynki, Mniszki Trzeciego Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu – żeński zakon z rodziny zakonów franciszkańskich, istniejący wyłącznie w Polsce.
Łysica zbudowana jest z kwarcytów i łupków kambryjskich. Od strony północnej i południowej szczyt otaczają gołoborza. Łysica jest całkowicie porośnięta lasem. W partiach szczytowych rośnie jodła, a poniżej las jodłowo-bukowy. Na stoku południowym, na wysokości ok. 590 m, położone jest niewielkie torfowisko. Na stoku północnym znajdują się liczne źródła strumieni. W partiach szczytowych gnieżdżą się orliki krzykliwe, krogulce i kobuzy.
Łupek – dość niejednoznaczne pojęcie opisujące grupę skał, wykazujących dobrą łupkowatość (złupkowacenie). Najczęściej określenie to dotyczy skał metamorficznych (łupek metamorficzny lub też łupek krystaliczny), lecz jest także powszechnie stosowane do skał osadowych o podobnym wyglądzie (łupek osadowy).
Polski termin łupek odpowiada angielskim shale, slate, schist, czy czeskim břidlice i svor. Jest to skała o zróżnicowanym składzie i o charakterystycznej teksturze łupkowej. Tekstura łupków osadowych jest spowodowana pierwotnym uwarstwieniem sedymentacyjnym lub wtórnym złupkowaceniem.Chram (także kącina, kupiszta; niepoprawnie: kontyna, gontyna) – przedchrześcijański typ budowli sakralnej u Słowian – miejsce spotkań, modlitw, nabożeństw i wróżb, którego rolę pierwotnie pełniły święte gaje. W językach ukraińskim, rosyjskim i białoruskim, czeskim, bułgarskim chram nadal jest powszechnie lub zamiennie używanym określeniem świątyni. Określenia chram w języku polskim używa się również w odniesieniu do świątyń shintoistycznych, dla odróżnienia od świątyń buddyjskich. Słowo gontyna jest wyrazem sztucznym, stworzonym ok. 1860, przez Bronisława Trentowskiego, fałszywie odtworzone przez adideację do słowa gont z kronik niemieckich z XII wieku.
Podania mówią, że u podnóża Łysicy istniała kiedyś pogańska świątynia, na miejscu której obecnie znajduje się klasztor sióstr bernardynek.
Przez górę przechodzi Główny Szlak Świętokrzyski im. Edmunda Massalskiego z Gołoszyc do Kuźniaków.
Zobacz też[]
Przypisy
- ↑ Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, PWN, Warszawa 1998, ISBN 83-01-12677-9, s. 424, hasło: Łysica.
- Arkusz M-34-42-B-d-1 (Święta Katarzyna). Mapa topograficzna Polski 1:10 000. Warszawa: Główny Geodeta Kraju, 2002. ISBN 8323938350.
Bibliografia[]
Miejska Góra – szczyt (426 m n.p.m.) w Paśmie Klonowskim, Gór Świętokrzyskich. Położony w Świętokrzyskim Parku Narodowym, kilka kilometrów na południowy zachód od miasta Bodzentyn. Zbudowany z piaskowców dewońskich. Północny stok pokryty warstwą lessu z licznymi wąwozami, porośnięty lasem jodłowym, wyhodowanym przez człowieka. Na stokach południowych naturalne lasy sosnowo-dębowe.Orlik krzykliwy (Clanga pomarina) – gatunek dużego, wędrownego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae) (podrodzina orły, rodzaj Aquila).
Warto wiedzieć że... beta
Grań (ang. arête, niem. Gebirgsgrat, czes. areta) – zazwyczaj stromy, ostry i skalisty grzbiet górski, ostra krawędź utworzona przez stykające się zbocza lub ostra, często silnie poszarpana, szczytowa partia pasma lub grzbietu górskiego.
Krogulec zwyczajny, krogulec, jastrząb wróblarz (Accipiter nisus) – gatunek średniej wielkości ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae).
Kwarcyt - skała metamorficzna, która powstała przez przeobrażenie piaskowców i mułowców zbudowanych niemal wyłączne z okruchów kwarcu. W Polsce kwarcyty występują głównie w masywach metamorficznych Sudetów.
Łysogóry – najwyższe pasmo Gór Świętokrzyskich o długości ok. 25 km. Jedno z nielicznych w Górach Świętokrzyskich pasm, których wysokości względem otaczających je dolin są większe niż 300 m. Rozpoczyna się na północnym zachodzie od przełomu rzeki Lubrzanki, a kończy się na południowym wschodzie w okolicach Nowej Słupi.
Łysa Góra (pot. albo daw. Łysiec; Święty Krzyż) – szczyt o wysokości 594,3 m n.p.m. w Górach Świętokrzyskich, położony we wschodniej części pasma Łysogór, objęty ochroną w ramach Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Drugi szczyt (po Łysicy) pod względem wysokości w tych górach. Zbudowany z piaskowców kwarcytowych zwanych niezbyt precyzyjnie "kwarcytami" i łupków kambryjskich.
Gołoszyce – wieś sołecka w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Baćkowice.
Skrót n.p.m. – nad poziomem morza – używany jest przy mierzeniu wysokości bezwzględnej danego obiektu na Ziemi. Wielkość ta wyrażona jest najczęściej w metrach (m n.p.m.) i określa wysokość nad punktem odniesienia, którym jest średni poziom morza (p.m.).